Online Educa Berlin 2009 - een terugblik

Online Educa Berlin is een jaarlijks international ICT-congres. De ‘buzzwords’ van de 15e editie van dit congres waren: “Innovate, Share and Succeed”. Keynotes en parallelsessies besteedden aandacht aan de rol die technologie kan spelen bij het creëren van een geschikte leeromgeving waarbinnen samenwerkend leren wordt versterkt.

De verschillende sessies gingen in op thema’s die momenteel ook sterk binnen de Nederlandse en dus ook Saxion context spelen, zoals: “welke rol kunnen digitale hulpmiddelen spelen bij het faciliteren van het leren van studenten; ook in financieel zwaardere tijden”. Vanuit dit perspectief is een belangrijke rol weggelegd voor video(’s van colleges, van gastsprekers, met expertkennis van docenten, videoconferencing (afstandsleren)). Video stelt bijvoorbeeld deeltijders in staat om op een door zelf bepaald moment te gaan studeren (los van de lessen binnen de instelling). Het plaats- en tijdonafhankelijke karakter van een goed ingerichte digitale leeromgeving stelt bijvoorbeeld ouders in staat om naast hun werk- en zorgtaak bijvoorbeeld de avond te gebruiken om te studeren.

Met regelmaat kom je op het internet informatie tegen rond het thema "Shift Happens". Daarmee wordt de (vermoede) invloed van de huidige maatschappelijke veranderingen (op het terrein van E-learning) op de toekomstige leef-, leer- en werksituatie van de huidige jeugd bedoeld. Een veelgehoorde opmerking luidt: "een groot deel van de toekomstige banen van de huidige jeugd bestaat nog helemaal niet" (zie voor een interessant filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=0bNRIbR4ysI (Van Dal, 2008)).

In een leeromgeving die verder digitaliseert, neemt de strikte scheiding tussen de persoonlijke (leer)omgeving van de student en de institutionele leeromgeving (opleiding) in toenemende mate af en de mogelijkheden tot differentiatie verder toe. Nieuwe leeromgevingen als IT’s Learning (http://www.itslearning.nl/) bieden studenten bijvoorbeeld al de mogelijkheid om hun social accounts software (Twitter, Facebook, Delicious) te koppelen aan de leeromgeving. In het verlengde hiervan heeft It’s Learning oplossingen ontwikkeld voor de integratie van Gmail (Google mail) binnen hun leeromgeving.

Een grote frustratie van onderwijsgevenden is veelal de passieve houding van studenten tijdens de les. Het is soms lastig te moeten zoeken naar activerende werkvormen om studenten actief te betrekken bij de inhoud van de les. Desalniettemin wijst onderzoek uit dat actieve betrokkenheid van studenten een positief effect heeft op het leren van studenten (o.a. Bransford, 1999). In diverse sessies werd ook geprobeerd aan te geven welke rol ICT daarbij kan spelen. Enkele voorbeelden zijn:

• Motivatie, innovatieve, interessante en goed vormgegeven digitale leermiddelen (simulaties, games, etc.) hebben – indien goed ontworpen – grote invloed op de motivatie van studenten. Motivatie is een belangrijke voorwaarde voor leren (bijvoorbeeld: de inmedia simulator voor klinische diagnose).
• Gebruik van student respons systems (stemkastjes) om studenten actief te laten reageren op bijvoorbeeld stellingen.
  
  
  
• Inzet van peer-assessments (ook summatief); feedback geven op elkaars werk. Door (onder begeleiding van een docent) met en van elkaar te leren, maak je het leerproces actiever. Discussieplatformen binnen een digitale leeromgeving kunnen dit proces faciliteren. Door studenten inzicht te geven in én actief te betrekken bij de beoordeling, zijn studenten over het algemeen meer betrokken bij het leerproces .
• Etc.

Samengevat, een interessant congres, waarbij het niet alleen ging over de techniek achter de ICT-tools, maar vooral ook over de rol die ICT en media kunnen spelen bij het ondersteunen van het onderwijs, de actoren (studenten en docenten) en de onderwijsorganisatie.