Diverse 2012: een terugblik

Afgelopen week vond de DIVERSE 2012 plaats in Leuven. DIVERSE is

• "is the leading conference regarding all aspects of video and videoconferencing in education: teaching, research, management etc. This includes the convergence of these technologies with online technologies, the emergence of new possibilities such as 'presence production' for learning, interactive television, virtual reality and computer games techniques, and handheld access to moving images."

Sinds de start in 2001 (Derby Engeland) is de DIVERSE opgericht voor iedereen die geïnteresseerd is in de integratie van video en video-communicatie (conferentie) technologieën in het onderwijs: docenten.

Vooraf aan het congresbezoek had ik twee aandachtspunten geformuleerd:

1. Verkennen van de mogelijkheden om met behulp van video studenten te ondersteunen bij bijvoorbeeld struikelvakken (inzet kennisclips als éxtra ondersteuning/betere voorbereiding op de les).
2. Verkennen van de mogelijkheden van video om studenten op afstand te begeleiden om zo de binding en betrokkenheid bij de opleiding ook tijdens de buitenlandse stage-/afstudeerfase te kunnen waarborgen (factoren: studieloopbaanbegeleiding en efficiency organisatie).

Op basis van de achtergrondinformatie over DIVERSE en de informatie over de verschillende keynotes en lezingen, ben ik naar Leuven vertrokken om informatie op te doen m.b.t. de twee thema's gerelateerd aan video en videoconferencing. Tijdens het congres werd echter duidelijk dat een substantieel deel van de lezingen niet over video(conferencing) gingen en de lezingen die daar wel over gingen, zoomden vooral in op de context van hun werk/onderzoek, de kwaliteit van het achterliggende bedrijf, of de aanleiding tot het onderzoek. Informatie over en voorbeelden van het gebruik van video, weblectures en videoconferencing kwamen in de lezingen van de eerste dagen onvoldoende uit de verf.

Gelukkig werd tijdens de diverse Keynote-presentaties over het algemeen wel aandacht besteed aan de mogelijkheden van video, weblectures/kennisclips en videoconferencing. Zo was het interessant om te zien hoe Marci Powell, past President of the United States Distance Learning Association (USDLA), via een perfecte videoconferencing verbinding een keynote verzorgde vanuit Texas USA. Beeldkwaliteit en audio waren van goede kwaliteit, waardoor het leek dat Marci Powell daadwerkelijk aanwezig was.

Marci Powell wijst op het concept van Flipped Classroom (Khan academy) als methodiek om video te benutten. In plaats van het live opnemen van colleges, worden colleges vooraf opgenomen (evt. Als kennisclip). Studenten bekijken thuis de video en bestuderen bijbehorende leerinformatie. Vervolgens zijn er lessen waarin studenten binnen het onderwijsinstituut werken aan casuïstiek, waarbinnen het geleerde wordt toegepast.

Ook qua inhoud past het verhaal van Marci Powell prima binnen de discussie die binnen mijn werkomgeving wordt gevoerd over de mogelijkheden van video. In diverse voorbeelden demonstreerde ze de mogelijkheden om studenten op afstand te begeleiden bij hun leerproces. Dat geldt voor zowel studenten die thuis studeren, als voor studenten die in het kader van stage of een afstudeeronderzoek op grote afstand van de onderwijsinstelling aan het leren(d werken) zijn.

Marci Powell begeleidt studenten op afstand via videoconferentie, waarbij ze in met de toestemming van de student specifieke uitleg opneemt en publiceert in de leeromgeving van de opleiding. Zeker interessant voor thema's waarover veel vragen worden gesteld. Deze werkwijze is vrij eenvoudig te implementeren binnen de bestaande onderwijscontext.

Eén van de eerste lezingen van de eerste conferentiedag (Use of Video Annotation to Support Deliberate Practice in a Professional Domain) presenteerde W. Monroe zijn bevindingen t.a.v. het gebruik van video-annotatie door studenten Recht. In de voorbeelden aan het begin van de presentatie demonstreerde Monroe een manier om met annotatiesoftware videofragmenten van client-advocaat gesprekken van Tags te voorzien. De tags helpen bij het analyseren van de kwaliteit van het client-advocaat gesprek, maar ook bij het beoordelen van de reflectie van de student (verwerkt in de toelichting bij de tags in de video. Monroe noemde verder de volgende tools: VideoANT, Anvil, Video-traces, Project pad, en Studiocode.

De tweede dag begon met een keynote van Clive Young over het REC:all projec (http://www.rec-all.info/). REC:all staat voor RECording and Augmenting Lectures for Learning.

Doelen REC:all:

• REC:all richt zich in eerste instantie op de manier waarop lessen momenteel worden opgenomen en gebruikt. Daarbij wordt aandacht besteed aan de achterliggende didactische beweegredenen, organisatie, disseminatie en praktische richtlijnen voor docenten.
• Het project ontwikkelt een actieve "community of practitioners", waarbij wordt samengewerkt met bestaande academische communities zoals ViTAL (UK) and OASE (Netherlands).
• Het uiteindelijke doel van REC:all is het ontwikkelen van overdraagbare en praktische didactische modellen, inclusief benchmarks van good practices.

Op de website staan onder meer artikelen die zich richten op de conceptualisering van de didactiek achter het gebruik van weblectures. Een van de artikelen van Sylvia Moes beschrijft een framework voor de verschillende verschijningsvormen van weblectures. In dit artikel worden de belangrijkste typen weblectures beschreven en toegelicht aan de hand van een voorbeeld. In het framework worden deze verschijningsvormen gecategoriseerd op basis van de Taxonomy van Bloom. Naar mijn idee is dit framework een mooie aanzet voor het typeren van de didactische mogelijkheden van weblectures. Zelf mistte ik in het framework de mobiele telefoon als middel voor het maken van de lesopnames. an Sylvia Moes heb ik begrepen dat deze formeel onder de (Flip)camera's valt. Eerder in deze blog heb ik aandacht besteed aan de Nine Events van Gagné. Op korte termijn wil ik proberen of het mogelijk is het gebruik, de mogelijkheden en de verschijningsvormen van weblecures te beschrijven aan de hand van de negen fases uit een leerproces.


[Bron: Moes, 2012, http://www.rec-all.info/]



Op de laatste congresdag werd in sessie 10 uitgebreid stilgestaan bij de mogelijkheden van opnames van lessen. De eerste lezing presenteerde ervaringen opgedaan tijdens een groot project in Bangladesh om leerlingen meer Engels te leren spreken. Daarvoor is een professionaliseringstraject opgezet voor docenten, waarbij voorbeelden van video's van Engelse lessen op scholen in Bangladesh werden gedistribueerd via mobiele telefoons.

 

In de tweede lezing, een duopresentatie van Saxion (Debbie Braakman) en de HAN (Esther van der Linde), werden ervaringen gedeeld van beide hogescholen met kennisclips. Het veelbesproken Flipped Classroom principe (Khanacademy) kwam daarbij regelmatig terug. De presentatoren verwezen daarbij naar de publicatie: "Lecture Capturing to Transform Student Learning Opportunities in Large Classes".

De laatste lezing borduurde in feite voort op de lezing van Saxion/HAN. Riet Callens van de KU Leuven presenteerde haar ervaringen met kennisclips t.b.v. het vak mechanica. Opvallend aan haar presentatie was dat studenten gretig alle kennisclips van zogeheten struikelvakken bekeken, soms wel meerdere keren. Echter, op de eerste toetskans bleef het aandeel geslaagden nageoeg gelijk (50%). Een heldere verklaring kon daar niet voor worden gegeven. Wel is het zo dat binnen de opleiding veel meer verschillende werkvormen worden gebruikt. Video is daarop slechts een aanvulling. Naar verwachting kan video, of wellicht het flipped classroom principe, in een meer traditionele onderwijssetting wel invloed hebben, vooral omdat het studenten meer dan voorheen dwingt om op een actieve manier de leerstof te verwerken (thuis video bekijken, evt. met een kijkopdracht. Op school wordt het geleerde toegepast in bijvoorbeeld een werkcollege met opdrachten). Zie voor meer informatie: http://set.kuleuven.be/ijkingstoets/vragen/modelvragen.

Conclusie

Diverse 2012 is in de basis een mooi congres met een interessant en actueel thema. Tijdens het congres werd duidelijk dat het een laagdrempelige setting is, waarbij veel informatie tussen de deelnemers wordt uitgewisseld. Jammer was het dat tijdens een substantieel deel van de lezingen het thema video(conferencing) nauwelijks aan de orde kwam. Dat drukte voor mij een vrij negatieve stempel op het totaalbeeld. De keynotes compenseerden dit gedeeltelijk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de keynote van Clive Young (REC:all) waarin een mooi overzicht van video, weblectures en de achterliggende didactische aspecten werden beschreven. Ook de lezingen van de vrijdagsessie zoomde nadrukkelijk in op de mogelijkheden van video/kennisclips.
Ten aanzien van de twee onderzoeksvragen heb ik voldoende aanknopingspunten gezien om een vervolg te geven aan de plannen om video in te zetten voor ondersteuning bij struikelvakken en bij afstandsonderwijs. De verschillende voorbeelden die tijdens het congres zijn gegeven, laten zien dat video voldoende potentie heeft om studenten gericht te ondersteunen bij het leerproces.